„W zdrowym ciele zdrowy duch” - Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Gdyni (25 obiektów)
W drugiej połowie XIX wieku w krajach słowiańskich Cesarstwa Austro-Węgierskiego, w kręgach ruchu panslawistycznego zaczęły odgrywać coraz większą rolę idee mające na celu podniesienie sprawności fizycznej i duchowej społeczeństw słowiańskich. Miało to dopomóc w rozbudzeniu ducha narodowego. Zaczęły powstawać organizacje sportowe, które przyjmowały nazwę „Sokół”. Pierwsze takie organizacje rozpoczęły działalność w Czechach w 1862 roku. Kolebką Towarzystwa w Polsce była Galicja, a konkretnie Lwów. W drugiej połowie 1866 roku, utworzono tam Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości nastąpił szybki rozwój tej organizacji, również w budowanej od podstaw Gdyni. Encyklopedia Gdyni podaje, że pierwsze gniazdo w Gdyni powstało z inicjatywy Jana Kamrowskiego w lipcu 1921 roku. Liczyło 40 sokołów i sokolic, głównie ze środowiska rybackiego. Po raz pierwszy wystąpiło publicznie z pokazem gimnastycznym 14 sierpnia 1921 roku w restauracji Augustyna Skwiercza przy ul. Starowiejskiej. Jego działalność była prawdopodobnie jedynie epizodyczna.
W dokumentach archiwalnych znajdują się jednak informacje, iż Towarzystwo założono w Gdyni dopiero w 1925 roku. W jednym ze sprawozdań tygodniowych z ruchu organizacji społecznych z 1930 roku jest informacja, że w sierpniu tegoż roku „Sokół” gdyński obchodził uroczystości 5-lecia istnienia, podczas których, 27 sierpnia, doszło do poświęcenia sztandaru.
Nie przez przypadek inicjatorami powstania Towarzystwa w różnych miejscowościach byli lekarze propagujący zdrowy tryb życia. Tak było również w Gdyni, gdzie pierwsze gniazdo w 1925 roku założył dr Bolesław Skowroński (1890–1951), który został pierwszym prezesem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Gdyni.
Przez cały okres międzywojenny w strukturach dzielnicy Pomorskiej „Sokoła” działało trwale lub okresowo 6 gniazd gdyńskich. Cztery z nich: Gdynia I (od 1925 roku), Chylonia (od 1930), Gdynia II (żeńskie gniazdo od 1932) oraz Orłowo (od 1937) pracowały w chwili wybuchu II wojny światowej. Pozostałe dwa – na Oksywiu i Witominie – działały okresowo.
Po II wojnie światowej, w 1946 roku, wznowiło działalność tylko chylońskie gniazdo „Sokoła”. Działało przez kilkanaście miesięcy do 1948 roku.
W zbiorach Muzeum Miasta Gdyni znajduje się kilkanaście fotografii związanych z działalnością chylońskiego gniazda „Sokoła” z czasów zarówno przed, jak i po II wojnie światowej. Ciekawym zbiorem są zdjęcia z Dzielnicowego Zlotu „Sokoła” w Gdyni w 1932 roku.
Pokaż więcej