Stocznia w Gdyni (33 obiektów)
Budowa portu w Gdyni stworzyła możliwości techniczne rozwoju przemysłu stoczniowego. Już 3.11.1922 r. z inicjatywy inż. Rajmunda Stodolskiego powstało przedsiębiorstwo Stocznia w Gdyni – Towarzystwo z Ograniczoną Poręką. Działalność Stoczni ograniczała się do remontów. W czasie swej kilkuletniej działalności wyremontowała ponad 50 jednostek. Jedną z głównych bolączek stoczni było brak stałej siedziby. To między innymi doprowadziło do zaprzestania działalności przez stocznię.
W 1927 r. powstało nowe przedsiębiorstwo – Stocznia NAUTA spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Po kilku miesiącach zostało ono zlikwidowane. Jej udziałowcy – 31 grudnia 1927 r. – utworzyli nową firmę Stocznia Gdyńska – Spółka Akcyjna. Znajdowała się ona w obecnym Basenie im. Tadeusza Wendy i zajmowała głównie remontami statków. Pierwszą jednostką skonstruowaną i zwodowaną – 17.09.1931 r. – była motorówka sanitarna Samarytanka.
W 1936 r. wobec licznych trudności stoczni zagroziła likwidacja, zażegnana jednak przez władze miasta. Do wybuchu II wojny światowej zakład rozwijał się już pomyślnie. Przyczyniło się do tego także wydzierżawienie terenu w głębi Kanału Portowego. W nowym zakładzie wybudowano niewielkie hale oraz pochylnię, na której 28.081938 r. położono stępkę pod pierwszy w Polsce budowany statek pełnomorski, który miał otrzymać nazwę Olza. Wybuch wojny spowodował, że nie zdołano jej zwodować.
Podczas wojny Stocznia Gdyńska stała się filią niemieckiej stoczni Deutsche Werke Kiel. Zorganizowano w niej bazę remontową dla dużych okrętów Kriegsmarine, a później także ośrodek budowy okrętów podwodnych. Alianckie naloty na Gdynię w latach 1943–44 oraz ostatnie dni wojny spowodowały w porcie ogromne zniszczenia.
W pierwszych latach po wojnie stocznia w Gdyni miała charakter zakładu remontowego. Jednak obok remontów kadłubów zajmowano się zleceniami niezwiązanymi z przemysłem stoczniowym, takimi jak remonty samochodów, silników i innych urządzeń mechanicznych.
3.03.1951 r., z okazji osiemdziesiątej rocznicy Komuny Paryskiej, nazwano stocznię jej imieniem. 29.11. 1952 r. zwodowany został Melitopol, pierwszy statek wybudowany w Stoczni im. Komuny Paryskiej.
Wkrótce stocznia stała się liczącym w Europie zakładem budowy statków, wyposażonym w nowoczesne hale produkcyjne i dwa ośrodki budowy kadłubów z suchymi dokami. Mniejszy oddano do użytku w 1963 r., a większy – w 1976 r. Ten drugi umożliwiał budowę największych statków na Bałtyku o nośności do 165 tysięcy ton nośności.
Pomimo kryzysu lat 80. XX w. stocznia dawała sobie radę. Budowano nowe jednostki – kontenerowce. Przyjmowano zamówienia na budowę nie tylko statków, ale również doków pływających i żaglowców. W latach 70. XX w. średnie zatrudnienie było największe w dziejach stoczni. W 1976 r. w przedsiębiorstwie pracowało 10 856 osób. W następnym dziesięcioleciu zatrudnienie stopniowo spadało do wysokości 6 698 osób w 1989 r.
W pierwszych latach po zmianach ustrojowych w 1989 r. stocznia przechodziła trudności związane z inflacją, wycofaniem się rządu z gwarancji dopłat do umów zawartych jeszcze w czasach PRL, a także niekorzystnymi warunkami kredytowymi. Konieczne były restrukturyzacja i zmiany własnościowe.
29.11.1991 r. przedsiębiorstwo państwowe Stocznia im. Komuny Paryskiej przekształciło się w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa – Stocznia Gdynia S.A. Po kolejnych przekształceniach własnościowych, w 1998 r. stocznia stała się spółką z większościowym udziałem kapitału prywatnego.
W powojennej historii stoczni wybudowano w Gdyni ponad 600 różnego typu statków pełnomorskich dla wielu armatorów na świecie, przy czym największa jednostka miała 165 tysięcy ton nośności i została zbudowana dla armatora francuskiego.
Niestety nieefektywne zarządzanie oraz kryzys w przemyśle stoczniowym doprowadziły do upadku tak ważnego dla Gdyni przedsiębiorstwa. W marcu 2009 r. ogłoszono upadłość stoczni. Od tego czasu majątek jest stopniowo wyprzedawany. Nie oznacza to jednak całkowitego zaprzestania pracy na tym terenie. Hale i urządzenia stoczniowe są wynajmowane innym przedsiębiorstwom, które prowadzą różnego rodzaju działalność, w tym również pracę o charakterze stoczniowym. Największym z nich jest stocznia Crist S.A.
Dariusz Małszycki
Wybrana literatura:
- T. Czayka, Stocznia w Gdyni. Stocznia im. Komuny Paryskiej 1922-1990, Gdańsk 1990.
- E. Piór, Historia Stoczni im Komuny Paryskiej i Stoczni Gdynia S.A. Od początku jej istnienia, czyli od 1922, do jej zlikwidowania, czyli do roku 2009, Gdynia 2022.
- K. Stefański, Stocznia im. Komuny Paryskiej w Gdyni 1922-2022. Stulecie powstania Stoczni w Gdyni, Gdynia 2022.
Pokaż więcej